Woda jest prawem i dziedzictwem wszystkich

W poniedziałek 16 października obchodzony był Światowy Dzień Żywności, ustanowiony przez Organizację Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa ( fao ) w 1979 r.
Z tej okazji Papież Franciszek wystosował przesłanie do dyrektora generalnego tej organizacji, Qu Dongyu, które zamieszczamy poniżej.

Jego Ekscelencja Qu Dongyu,
Dyrektor Generalny fao

Ekscelencjo!

Światowy Dzień Żywności obchodzony jest w okolicznościach, gdy nędza i przygnębienie nie dają wytchnienia wielu naszym braciom i siostrom. Rzeczywiście krzyk udręki i rozpaczy ubogich musi obudzić nas z letargu, który nas ogarnia, i poruszyć nasze sumienia. Sytuacja głodu i niedożywienia, która poważnie rani tak wiele ludzkich istnień, jest wynikiem niegodziwego nagromadzenia niesprawiedliwości i nierówności, które pozostawia wielu na marginesie życia, a nielicznym pozwala cieszyć się stanem przepychu i bogactwa. Dotyczy to nie tylko żywności, ale także wszystkich podstawowych zasobów, których niedostępność dla wielu ludzi jest zniewagą ich przyrodzonej, danej przez Boga godności. Jest to bez wątpienia zniewaga, która powinna zawstydzać całą ludzkość i zmobilizować społeczność międzynarodową.

W tym sensie temat, na którym koncentrują się refleksje tegorocznego Dnia: «Woda to życie, woda to pożywienie. Nie wolno zostawiać nikogo w tyle», skłania do podkreślenia niezastąpionej wartości tego zasobu dla wszystkich istot żyjących na naszej planecie, a z tego wynika konieczność planowania i wdrażania zarządzania nim w mądry, uważny i zrównoważony sposób, tak aby każdy mógł z niego korzystać w celu zaspokojenia swoich podstawowych potrzeb, a także wspierania i promowania odpowiedniego rozwoju człowieka, bez wykluczania kogokolwiek.

Woda to życie, ponieważ zapewnia przetrwanie; jednak obecnie zasób ten jest zagrożony poważnymi wyzwaniami co do ilości i jakości. W wielu miejscach na świecie nasi bracia i siostry chorują lub umierają właśnie z powodu braku czy niedoboru wody pitnej. Susze, spowodowane zmianami klimatycznymi, sprawiają, że rozległe regiony stają się nieurodzajne, i powodują ogromne szkody dla ekosystemów i populacji. Arbitralne zarządzanie zasobami wodnymi, ich niewłaściwe wykorzystanie i zanieczyszczanie szkodzą przede wszystkim ubogim i stanowią haniebny skandal, wobec którego nie możemy pozostawać bezczynni. Wręcz przeciwnie, musimy pilnie uznać, że «dostęp do wody pitnej i bezpiecznej jest istotnym, fundamentalnym i powszechnym prawem człowieka, ponieważ determinuje przeżycie osób i z tego względu jest warunkiem korzystania z innych praw człowieka» (enc. Laudato si’, n. 30). Dlatego konieczne jest zwiększenie inwestycji w infrastrukturę, sieci kanalizacyjne, systemy sanitarne i oczyszczania ścieków, zwłaszcza na najbardziej oddalonych i słabo rozwiniętych obszarach wiejskich. Ważne jest również opracowanie modeli edukacyjnych i kulturowych, które by uwrażliwiały społeczeństwa, tak aby to podstawowe dobro było szanowane i chronione. Nigdy nie należy traktować wody jako zwykłego towaru, karty przetargowej lub przedmiotu spekulacji.

Woda to pożywienie, ponieważ jako środek produkcji i nieodzowny składnik rolnictwa jest istotna dla zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego. W uprawach konieczne jest promowanie skutecznych rozwiązań, które pozwolą uniknąć przecieków w instalacjach przeznaczonych do irygacji w rolnictwie; stosowanie pestycydów oraz nawozów organicznych i nieorganicznych, które nie zanieczyszczają wody; wspieranie działań, które zabezpieczałyby dostępność zasobów wodnych, aby poważny niedobór wody nie stał się przyczyną konfliktów między społecznościami, ludami i narodami. Ponadto nauka oraz innowacje technologiczne i cyfrowe muszą służyć właściwej równowadze między konsumpcją a dostępnymi zasobami oraz unikać negatywnego wpływu na ekosystemy i nieodwracalnych szkód dla środowiska. Z tego powodu organy międzynarodowe, rządy, społeczeństwo obywatelskie, przedsiębiorstwa, instytucje akademickie i badawcze, a także inne podmioty muszą zjednoczyć chęci i połączyć idee, aby woda była dziedzictwem wszystkich, aby była lepiej dystrybuowana i zarządzana w zrównoważony i racjonalny sposób.

Wreszcie obchody Światowego Dnia Żywności winny również służyć przypominaniu, że kulturze marnotrawstwa należy zdecydowanie się przeciwstawiać poprzez działania oparte na odpowiedzialnej i lojalnej współpracy wszystkich. Nasz świat jest zbyt współzależny i nie może sobie pozwolić na dzielenie się na bloki krajów, które promują własne interesy w fałszywy i wypaczony sposób. Co więcej, jesteśmy wezwani do myślenia i działania w kategoriach wspólnoty, solidarności, starając się przedkładać życie wszystkich nad zawłaszczanie dóbr przez nielicznych.

Panie dyrektorze generalny, niestety, jesteśmy dziś świadkami skandalicznej polaryzacji stosunków międzynarodowych, spowodowanej trwającymi kryzysami i starciami. Ogromne zasoby finansowe i nowatorskie środki technologiczne, które mogłyby zostać wykorzystane do uczynienia wody źródłem życia i postępu dla wszystkich, są przeznaczane na produkcję broni i handel nią. Nigdy nie było tak nagląca, jak teraz, konieczność stania się promotorami dialogu i budowniczymi pokoju. Kościół nie ustaje w zasiewaniu wartości pomocnych w budowaniu cywilizacji, która w miłości, wzajemnym szacunku i wzajemnej pomocy znajdowałaby kompas do wytyczania kierunku swoich kroków w działaniu szczególnie na rzecz tych braci i sióstr, którzy najbardziej cierpią, jak głodni i spragnieni.

Z tą nadzieją, dziękując Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa za wszystko, co robi, aby promować rozwój rolnictwa, zdrowe żywienie i dostęp do wystarczającej ilości żywności dla każdego oraz zrównoważone wykorzystanie wody, wypraszam obfite błogosławieństwa z nieba dla wszystkich, którzy walczą o lepszy i bardziej braterski świat.

Watykan, 16 października 2023 r.

Franciszek