Miejcie odwagę i zapał do zasiewania ziaren pokoju

W dniach od 13 do 15 października na terenie Circo Massimo w Rzymie gościło Villaggio (Wioska) Coldiretti — organizacji zrzeszającej przedsiębiorców rolnych z różnych regionów Włoch — w celu m.in. zaprezentowania modeli bioróżnorodności i jakości włoskiego przemysłu rolno-spożywczego. Wydarzeniu towarzyszyły dyskusje dotyczące zmian klimatycznych, ryzyka związanego z modelami konsumpcji ujednolicającej, w tym żywności syntetycznej, oraz obrony rodzimego przemysłu rolno-spożywczego. Poniżej zamieszczamy przesłanie Papieża do uczestników tego wydarzenia.

Drodzy Bracia i Siostry!

Serdecznie pozdrawiam was wszystkich, zgromadzonych w Rzymie na tym ważnym spotkaniu, na którym są obecni rolnicy i przedsiębiorcy sektora rolnego, przybyli z różnych regionów Włoch.

W encyklice Mater et Magistra św. Jan xxiii zwrócił uwagę na ubogacającą wartość pracy rolniczej dla integralnej promocji człowieka, zarówno na płaszczyźnie ludzkiej, jako znakomitej drogi do indywidualnej realizacji i rozwoju wspólnotowego, jak i w sferze ducha jako udział w realizacji opatrznościowego planu Boga w historii.

Praca na roli — stwierdzał ten Papież — «winna być pojmowana i traktowana jako powołanie i jako misja» (por. Mater et Magistra, n. 148), ponieważ rzuca światło na «responsoryjny» wymiar powołania człowieka do szerzenia królestwa niebieskiego.

Stworzenie bowiem zostało zamierzone przez Boga jako dar i dziedzictwo powierzone człowiekowi (por. kkk , n. 299). Uczynione w wiecznym Słowie i przez nie, nie wyszło ono z rąk Stwórcy już «wykończone», ale «w drodze», czyli otwarte i ukierunkowane na spełnienie. Powierzając je człowiekowi jako dobro, którego ma strzec, Bóg polecił, aby przyczyniał się on do prowadzenia go ku owej doskonałości, do której zostało przeznaczone, a którą osiągnie na końcu czasów (por. kkk , n. 302). Zatem odpowiadanie na pierwotne i zawsze aktualne wezwanie Boga do działania tak, by ziemia kiełkowała i wydawała owoce, do przemieniania jej z szacunkiem i troską, oznacza współdziałanie z pierwotnym zamysłem Boga.

Księga Rodzaju od początku ukazuje jasno, że w pracy rolniczej została dana człowiekowi możliwość uczenia się rozpoznawania w stworzeniu znaku przymierza, które zawarł z nim Bóg. Po uczynieniu nieba i ziemi Pan spostrzegł się, że ziemia była jałowa i pusta, bez trawy polnej, nie tylko dlatego, że nie zesłał On deszczu, ale także dlatego, że nie było nikogo, kto by uprawiał ziemię ani kto by wyprowadzał wodę z ziemi do kanałów, aby mogła nawadniać glebę (por. Rdz 2, 4-6). Wówczas Bóg ulepił człowieka z prochu ziemi, ożywił go swoim życiodajnym tchnieniem i zasadził wspaniały ogród, aby «uprawiał go i doglądał» (Rdz 2, 15).

Człowiek jest powołany przez Boga do prowadzenia mądrze działalności technicznej, z którą wiąże się obowiązek ochrony, nie tylko materialnej, ale i moralnej. W opowiadaniu Księgi Rodzaju uczenie się poznawania zasad rolnictwa, budowanie kanałów, żeby zmieniać bieg rzek, to prace, które należy wykonywać z myślą o dwojakiej korzyści — żeby czynić ziemię piękniejszą i bardziej urodzajną, a zarazem sprawiać, by była bardziej ludzka, bardziej przyjazna i gościnna dla życia jej mieszkańców. Pracując, człowiek zmienia świat, ale zmienia także samego siebie, staje się bardziej odpowiedzialny i wielkoduszny.

Czynny i owocny dynamizm pracy rolniczej wyjaśnia się dodatkowo w świetle objawienia Ewangelii Chrystusa — Boże polecenie, żeby «czynić sobie ziemię poddaną» (por. Rdz 1, 26) wyraża się jako udział w królewskości Pana ukrzyżowanego i zmartwychwstałego, w logice miłości, która staje się służbą i która uwalnia świat od zepsucia i od upadłości grzechu (por. Rz 8, 19-20).

Obecnie jesteśmy świadkami rozwoju nowych technologii, coraz skuteczniejszych i wydajniejszych, dzięki którym człowiek jest w stanie zwiększać swoją władzę nad przyrodą, często zmuszając ziemię do wydawania owoców. Nieroztropne i wymuszające korzystanie z technologii, stosowanej do produkcji o niezrównoważonym tempie, podporządkowanej ujednolicającym modelom konsumpcji, ma niezwykle wysoką cenę. Świadczy o tym kryzys klimatyczny, z którym obecnie mamy do czynienia — wpływ na środowisko naturalne dotychczas przyjmowanego intensywnego tempa negatywnie odbił się na uprawach, tworząc błędne koła, z których coraz trudniej jest się wydostać. Im gorzej traktujemy ziemię, zanieczyszczając wodę i powietrze, im bardziej umniejszamy przestrzeń bioróżnorodności, wycinając lasy i naruszając ekosystemy, tym trudniej jest stawiać czoło niestabilności zjawisk meteorologicznych. Uprawa ziemi, podczas gdy narastają fale upałów, gwałtowne deszcze, niespodziewane przymrozki, sprawia, że praca rolnicza staje się przedsięwzięciem coraz trudniejszym do realizacji.

Cenę tego płaci nie tylko przyroda, ale także ubodzy. Istnieje «skandaliczny» paradoks kultury odrzucania — produkujemy żywność wystarczającą, aby wykarmić wszystkich mieszkańców świata, jednak większość z nich żyje pozbawiona chleba powszedniego. Dlatego obowiązkiem wszystkich jest zwalczanie tej niesprawiedliwości poprzez konkretne działania i dobre praktyki, za sprawą polityki lokalnej i międzynarodowej, która miałaby odwagę wybierać to, co sprawiedliwe, a nie tylko to, co przydatne, wygodne i opłacalne (por. Franciszek, przesłanie do sekretarza generalnego onz w związku ze spotkaniem przygotowawczym do światowego szczytu poświęconego systemom żywnościowym, Watykan, 26 lipca 2021 r.). Podczas gdy zastanawiacie się nad tym, jak dowartościować szczególne cechy i jakość rolno-spożywczych produktów Made in Italy, zachęcam was, abyście pamiętali o tych, którym brakuje tego, co niezbędne do wyżywienia się.

Proszę, nie zapominajmy o ubogich. Marzmy o świecie, w którym woda, chleb, praca, lekarstwa, ziemia, dom będą dobrami dostępnymi dla każdego człowieka.

Modlę się, aby Pan tchnął w was wszystkich odwagę i zapał do zasiewania ziaren pokoju, które przyczynią się do tworzenia świata bardziej braterskiego, i proszę, Dawcę wszelkich dóbr, aby udzielił wam obfitych błogosławieństw.

Rzym, u św. Jana na Lateranie, 6 października 2023 r.

Franciszek