Żyć jak bracia

W dniach 4-8 września odbywał się w Rzymie 47. Krajowy Tydzień Biblijny, zorganizowany przez Włoskie Towarzystwo Biblijne. W czwartek 7 września rano Papież Franciszek przyjął na audiencji w Sali Klementyńskiej Pałacu Apostolskiego jego uczestników i wygłosił do nich następujące przemówienie:

Drodzy Bracia i Siostry, witajcie!

Cieszę się, że mogę spotkać się z wami wszystkimi, członkami Włoskiego Towarzystwa Biblijnego i wykładowcami Pisma Świętego, zgromadzonymi w Rzymie z okazji 47. Krajowego Tygodnia Biblijnego. Temat, jaki wybraliście na te spotkania: «Przymierze i przymierza między uniwersalizmem a partykularyzmem», jest bliski mojemu sercu i stanowi jedną z głównych aktualnych kwestii Kościoła. Trzy przymierza, nad którymi podejmujecie refleksję, w rzeczywistości ściśle wiążą się z jego relacjami ze współczesnym światem.

Przymierze z Noem koncentruje się na relacji ludzkości ze stworzeniem. Przymierze z Abrahamem skupia się na trzech wielkich religiach monoteistycznych z ich wspólnym źródłem — wiarą w Boga jako warunkiem jedności i płodności. Przymierze na Synaju wreszcie związane jest z darem Prawa i wybraniem Izraela jako narzędzia zbawienia dla wszystkich narodów.

Są to tematy, przewijające się przez cały Stary i Nowy Testament, z napięciami i przeformułowaniami nieustannie oscylującymi między uniwersalizmem miłości Boga do ludzkości, bez wykluczania kogokolwiek, a partykularyzmem wybrania, połączonymi jednoczącą cechą — nieodwołalnością darów i wezwania Boga (por. Rz 11, 29), Jego stałą i różnorodną ofertą komunii, jak powiedział św. Jan Paweł ii (por. spotkanie z przedstawicielami gminy żydowskiej, Moguncja, 17 listopada 1980 r., n. 3).

Zastanówmy się przez chwilę nad aktualnością tych trzech tematów i, w ich świetle, nad wartością waszej pracy.

Jak już powiedzieliśmy, przymierze Noego zawiera wyraźne odniesienie do relacji między człowiekiem a stworzeniem. W opowieści o potopie (por. Rdz 6-9) Bóg przywraca nadzieję i zbawienie ludzkości, rozdartej nienawiścią i przemocą, poprzez sprawiedliwość Patriarchy. Ta sprawiedliwość ma w sobie niezbywalny wymiar ekologiczny, polegający na ponownym odkryciu i poszanowaniu «rytmów, jakie ręka Stwórcy wypisała w przyrodzie» (enc. Laudato si’, 71). Przymierze z Noem zatem, od którego Bóg nigdy nie odstąpił, nadal pobudza nas do sprawiedliwego i umiarkowanego korzystania z zasobów planety, co jest obecnie przedmiotem bardzo poważnej troski.

Symbolicznym obrazem drugiego tematu jest przymierze z Abrahamem, wspólne dla trzech wielkich religii monoteistycznych. Również ten obraz jest bardzo aktualny. Jak naucza Sobór Watykański ii , wspólna wiara w jednego Boga zaprasza i zachęca nas do życia jako bracia, zwłaszcza w czasach wstrząśniętych echami śmierci i wojny. To właśnie w wierze, «wezwani tym samym powołaniem ludzkim i Boskim, możemy i powinniśmy w prawdziwym pokoju wspólnie pracować nad zbudowaniem świata bez przemocy i bez podstępu» (konst. duszpast. Gaudium et spes, 92).

Trzeci temat wreszcie dotyczy daru Prawa i wybrania ludu Izraela. To również jest ważne. W Biblii bowiem, wbrew wszelkim pokusom wykluczającej interpretacji, partykularyzm wybrania jest zawsze ukierunkowany na dobro powszechne i nigdy nie przybiera form separacji czy wykluczenia. Bóg nigdy nie wybiera kogoś, aby wykluczyć innych, ale zawsze, aby włączać wszystkich. Boże wybranie zawsze ma ten wymiar społeczny i misyjny. Jest to ważne napomnienie w naszych czasach, kiedy coraz większe podziały drążą fosy i wznoszą bariery między osobami i między narodami, ze szkodą dla jedności rodzaju ludzkiego, który z tego powodu cierpi, i samego Ciała Chrystusa, według Bożego planu.

To wasze spotkanie przypomina jednak o jeszcze jednej wartości, na którą pragnę zwrócić uwagę — o wartości wspólnej pracy w służbie Słowa. Wpisuje się ono bowiem w szerokie dzieło współpracy, jaką Towarzystwo Biblijne nieustannie oferuje Kościołowi we Włoszech. Było to jedno z pierwszych stowarzyszeń teologicznych w tym kraju i nadal jest mocno obecne w różnych diecezjach, zwłaszcza poprzez organizowanie diecezjalnych tygodni biblijnych, które wspiera we współpracy z Apostolatem Biblijnym Konferencji Episkopatu Włoch. Mam nadzieję, że ta obecność będzie się upowszechniała na całym terytorium, wystrzegając się wszelkich form elitaryzmu i wykluczenia. Towarzystwo Biblijne współpracuje również z Papieskim Instytutem Biblijnym w kluczowym momencie reformy uczelni papieskich, gdzie przymierze między instytucjami akademickimi nie zawsze jest łatwe. Jednak Papieski Instytut Biblijny dla wielu członków Towarzystwa zawsze pozostanie «alma mater», która zrodziła ich do pracy naukowej i apostolatu. Jest to przykład synergii, którą należy pilnie wspierać w Rzymie i w innych miejscach, między różnymi instytutami badawczymi, także po to, aby uniknąć niebezpieczeństwa nieodwracalnego wygaśnięcia.

Drodzy przyjaciele, kontynuujcie waszą misję pomagania ludowi Bożemu w karmieniu się Słowem, aby Biblia stawała się coraz bardziej dziedzictwem wszystkich: «Księgą Ludu Pana, który w słuchaniu Jego głosu przechodzi od rozproszenia i podziału do jedności» (list apost. Aperuit illis, 4). Jest to w pewnym sensie «dynamika Pana» — posyła i wydaje się w ten sposób rozpraszać, ale później gromadzi w jedności. Z serca wam błogosławię. I proszę, abyście pamiętali o modlitwie za mnie! Dziękuję.