Pałające serca, stopy w drodze (por. Łk 24, 13-35)

Drodzy Bracia i Siostry!

Na tegoroczny Światowy Dzień Misyjny wybrałem temat inspirowany opowiadaniem o uczniach z Emaus w Ewangelii św. Łukasza (por. 24, 13-35): «Pałające serca, stopy w drodze». Owi dwaj uczniowie byli zdezorientowani i rozczarowani, ale spotkanie z Chrystusem, w Słowie i w łamanym Chlebie, rozpaliło w nich entuzjazm do wyruszenia ponownie do Jerozolimy i głoszenia, że Pan prawdziwie zmartwychwstał. W opowiadaniu ewangelicznym przemianę uczniów dostrzegamy na podstawie kilku sugestywnych obrazów: pałające serca — z powodu Pism wyjaśnianych przez Jezusa; oczy otwarte, gdy Go rozpoznali; i na koniec — stopy w drodze. Zastanawiając się nad tymi trzema aspektami, które wyznaczają drogę uczniów-misjonarzy, możemy odnowić nasz zapał do ewangelizacji w dzisiejszym świecie.

1. Pałały serca, «kiedy Pisma nam wyjaśniał». Słowo Boże oświeca i przemienia serce w misji

W drodze z Jerozolimy do Emaus serca dwóch uczniów były smutne — co było widać z ich twarzy — z powodu śmierci Jezusa, w którego uwierzyli (por. w. 17). Wobec porażki ukrzyżowanego Mistrza załamała się ich nadzieja, że jest On Mesjaszem (por. w. 21).

A oto «gdy tak rozmawiali i rozprawiali ze sobą, sam Jezus przybliżył się i szedł z nimi» (w. 15). Jak na początku powołania uczniów, także teraz, w chwili ich zagubienia, Pan podejmuje inicjatywę, by zbliżyć się do swoich i iść obok nich. W swoim wielkim miłosierdziu nigdy nie przestaje być z nami, pomimo naszych wad, wątpliwości, słabości, pomimo tego, że smutek i pesymizm powodują, iż stajemy się «nierozumni i nieskorego serca!» (por. w. 25), ludźmi małej wiary.

Dziś, podobnie jak wówczas, zmartwychwstały Pan jest blisko swoich uczniów-misjonarzy i idzie obok nich, zwłaszcza wtedy, gdy czują się zagubieni, zniechęceni, zalęknieni w obliczu tajemnicy nieprawości, która ich otacza i usiłuje przygnębić. Dlatego «nie pozwólmy się okraść z nadziei!» (adhort. apost. Evangelii gaudium, 86). Pan jest większy od naszych problemów, zwłaszcza gdy napotykamy je w głoszeniu światu Ewangelii, bo ta misja jest przecież Jego, a my jesteśmy tylko Jego pokornymi współpracownikami, «sługami nieużytecznymi» (por. Łk 17, 10).

Wyrażam moją bliskość w Chrystusie wszystkim misjonarzom i misjonarkom na świecie, zwłaszcza tym, którzy przeżywają trudne chwile — zmartwychwstały Pan, umiłowani, jest zawsze z wami i widzi waszą ofiarność i wasze poświęcenie dla misji ewangelizacji w dalekich miejscach. Nie każdy dzień życia jest pełen słońca, ale pamiętajmy zawsze o słowach Pana Jezusa, skierowanych do Jego przyjaciół przed męką: «Na świecie doznacie ucisku, ale odwagi! Jam zwyciężył świat» (J 16, 33).

Po wysłuchaniu dwóch uczniów na drodze do Emaus zmartwychwstały Jezus, «zaczynając od Mojżesza, poprzez wszystkich proroków, wykładał im, co we wszystkich Pismach odnosiło się do Niego» (Łk 24, 27). A serca uczniów rozpalały się, i w końcu zwierzyli się sobie nawzajem: «Czy serce nie pałało w nas, kiedy rozmawiał z nami w drodze i Pisma nam wyjaśniał?» (w. 32). Bo Jezus jest żywym Słowem, które jako jedyne może rozpalić serce, oświecić je i przemienić.

W ten sposób lepiej rozumiemy stwierdzenie św. Hieronima: «Nieznajomość Pisma Świętego jest nieznajomością Chrystusa» (In Is., Prolog). «Bez Pana, który nas wprowadza, niemożliwe jest zrozumienie głębokości Pisma Świętego. To działa również w drugą stronę: bez Pisma Świętego wydarzenia z misji Jezusa oraz Jego Kościoła w świecie są niemożliwe do odczytania» (list apost. motu proprio «Aperuit illis», 1). Zatem znajomość Pisma Świętego jest ważna dla życia chrześcijanina, a jeszcze bardziej dla głoszenia Chrystusa i Jego Ewangelii. W przeciwnym razie cóż przekazuje się innym, jeśli nie własne pomysły i plany? I czy zimne serce może kiedykolwiek rozpalić serca innych?

Pozwólmy zatem, aby zawsze towarzyszył nam zmartwychwstały Pan, który wyjaśnia nam sens Pisma Świętego. Pozwólmy, by On rozpalał nasze serca, oświecał nas i przemieniał, abyśmy mogli głosić światu Jego tajemnicę zbawienia z mocą i mądrością, które pochodzą od Jego Ducha.

2. Oczy, które «otworzyły się i rozpoznały Go» przy łamaniu chleba. Jezus obecny w Eucharystii jest szczytem i źródłem misji

Serca pałające z powodu Słowa Bożego sprawiły, że uczniowie z Emaus poprosili tajemniczego Wędrowca, aby pozostał z nimi, gdy wieczór już zapadał. A gdy zasiedli do stołu, otworzyły się im oczy i rozpoznali Go, kiedy łamał chleb. Decydującym elementem, który otwiera oczy uczniom, jest sekwencja czynności wykonywanych przez Jezusa: wzięcie chleba, pobłogosławienie go, połamanie i podanie im. Są to zwykłe gesty głowy rodziny żydowskiej, ale wykonane przez Jezusa Chrystusa, z łaską Ducha Świętego, przywołują dwóm współbiesiadnikom znak rozmnożenia chlebów, a zwłaszcza znak Eucharystii, sakramentu ofiary krzyżowej. Ale właśnie w chwili, gdy rozpoznają Jezusa w Tym, który łamie chleb, «On zniknął im z oczu» (Łk 24, 31). Ten fakt pozwala nam zrozumieć istotną rzeczywistość naszej wiary: Chrystus, który łamie chleb, staje się teraz Chlebem łamanym, dzielonym z uczniami, a potem przez nich spożywanym. Stał się niewidzialny, ponieważ teraz wstąpił w serca uczniów, aby jeszcze bardziej je rozpalić, skłaniając ich do ponownego bezzwłocznego wyruszenia, aby mówić wszystkim o wyjątkowym doświadczeniu spotkania ze Zmartwychwstałym! Zmartwychwstały Chrystus jest więc Tym, który łamie chleb, a jednocześnie jest Chlebem łamanym dla nas. Zatem każdy uczeń-misjonarz jest powołany, aby stał się, jak Jezus i w Nim, dzięki działaniu Ducha Świętego, tym, który łamie chleb, i tym, który jest chlebem łamanym dla świata.

W związku z tym należy pamiętać, że zwykłe dzielenie chleba materialnego z głodnymi w imię Chrystusa jest już chrześcijańskim aktem misyjnym. Tym bardziej łamanie Chleba eucharystycznego, którym jest sam Chrystus, jest działaniem misyjnym par excellence, ponieważ Eucharystia jest źródłem i szczytem życia i misji Kościoła.

Przypominał o tym Papież Benedykt xvi : «Nie możemy (...) zatrzymać dla siebie miłości, którą celebrujemy w tym sakramencie [Eucharystii]. Domaga się ona ze swej natury, by była przekazana wszystkim. To, czego świat potrzebuje, to miłość Boga, spotkanie z Chrystusem i wiara w Niego. Dlatego Eucharystia nie tylko jest źródłem i szczytem życia Kościoła, ale również jego misji: ‘Kościół autentycznie eucharystyczny jest Kościołem misyjnym’» (adhort. apost. Sacramentum caritatis, 84).

Aby przynosić owoce, musimy trwać zjednoczeni z Nim (por. J 15, 4-9). A to zjednoczenie dokonuje się przez codzienną modlitwę, zwłaszcza w adoracji, w milczącym trwaniu w obecności Pana, który pozostaje z nami w Eucharystii. Pielęgnując z miłością tę komunię z Chrystusem, uczeń-misjonarz może stać się mistykiem w działaniu. Niech nasze serce zawsze tęskni za towarzystwem Jezusa, szepcząc żarliwą prośbę dwóch uczniów z Emaus, zwłaszcza gdy nadchodzi wieczór: «Zostań z nami, Panie!» (por. Łk 24, 29).

3. Stopy w drodze — z radością opowiadania o zmartwychwstałym Chrystusie. Wieczna młodość Kościoła, który zawsze wychodzi

Uczniowie, gdy otworzyli oczy i rozpoznali Jezusa po «łamaniu chleba», «nie zwlekając zabrali się i wrócili do Jerozolimy» (por.  Łk 24, 33). To pójście z pośpiechem, by dzielić się z innymi radością ze spotkania z Panem, pokazuje, że «radość Ewangelii napełnia serce oraz całe życie tych, którzy spotykają się z Jezusem. Ci, którzy pozwalają, żeby ich zbawił, zostają wyzwoleni od grzechu, od smutku, od wewnętrznej pustki, od izolacji. Z Jezusem Chrystusem rodzi się zawsze i odradza radość» (adhort. apost. Evangelii gaudium, 1). Nie można prawdziwie spotkać Jezusa zmartwychwstałego i nie być rozpalonym pragnieniem opowiedzenia o tym wszystkim. Dlatego pierwszym i głównym bogactwem misji są ci, którzy rozpoznali Chrystusa zmartwychwstałego w Piśmie Świętym i w Eucharystii i którzy noszą w sercu Jego ogień, a w spojrzeniu Jego światło. Mogą oni dawać świadectwo życia, które nigdy nie umiera, nawet w najtrudniejszych sytuacjach i najbardziej mrocznych chwilach.

Obraz «stóp w drodze» przypomina nam raz jeszcze o odwiecznej aktualności missio ad gentes, misji powierzonej Kościołowi przez zmartwychwstałego Pana — ewangelizowania każdego człowieka i każdego ludu, aż po krańce ziemi. Dziś bardziej niż kiedykolwiek ludzkość, zraniona licznymi niesprawiedliwościami, podziałami i wojnami, potrzebuje Dobrej Nowiny o pokoju i zbawieniu w Chrystusie. Dlatego korzystam z okazji, by powtórzyć, że «wszyscy mają prawo przyjąć Ewangelię. Chrześcijanie mają obowiązek głoszenia jej, nie wykluczając nikogo, nie jak ktoś, kto narzuca nowy obowiązek, ale jak ktoś, kto dzieli się radością, ukazuje piękny horyzont, ofiaruje upragnioną ucztę» (tamże, 14). Nawrócenie misyjne pozostaje głównym celem, jaki musimy sobie postawić jako jednostki i jako wspólnota, ponieważ «działalność misyjna stanowi wzorzec każdego dzieła Kościoła» (tamże, 15).

Jak stwierdza apostoł Paweł, miłość Chrystusa porywa nas i przynagla (por. 2 Kor 5, 14). Chodzi tu o podwójną miłość: miłość Chrystusa do nas, która pociąga, inspiruje i wzbudza naszą miłość do Niego. I właśnie ta miłość sprawia, że Kościół wychodzący jest wiecznie młody, a wszyscy jego członkowie mają misję głoszenia Ewangelii Chrystusa, przekonani, że «za wszystkich umarł po to, aby ci, co żyją, już nie żyli dla siebie, lecz dla Tego, który za nich umarł i zmartwychwstał» (w. 15). Każdy może wnieść swój wkład w ten ruch misyjny — przez modlitwę i działanie, ofiary pieniężne i cierpienie, własne świadectwo. Papieskie Dzieła Misyjne są uprzywilejowanym narzędziem, sprzyjającym tej współpracy misyjnej na płaszczyźnie duchowej i materialnej. Dlatego zbiórka ofiar w Światowym Dniu Misyjnym jest przeznaczona na Papieskie Dzieło Rozkrzewiania Wiary.

Pilna potrzeba działania misyjnego Kościoła w sposób naturalny zakłada coraz ściślejszą współpracę misyjną wszystkich jego członków na każdym szczeblu. Jest to zasadniczy cel procesu synodalnego, realizowanego przez Kościół ze słowami kluczowymi: komunia, uczestnictwo, misja. Taki proces nie jest z pewnością zamykaniem się Kościoła w sobie; nie jest procesem powszechnego sondażu, aby zdecydować, jak w parlamencie, w co należy wierzyć i co praktykować lub nie, zgodnie z ludzkimi preferencjami. Jest to raczej wyruszenie w drogę jak uczniowie z Emaus, słuchając zmartwychwstałego Pana, który zawsze przychodzi między nas, aby wyjaśniać nam sens Pisma Świętego i łamać dla nas Chleb, abyśmy z mocą Ducha Świętego mogli pełnić Jego misję w świecie.

Tak jak owi dwaj uczniowie opowiadali innym o tym, co wydarzyło się w drodze (por.  Łk 24, 35), tak i nasze głoszenie będzie radosnym opowiadaniem o Chrystusie Panu, o Jego życiu, męce, śmierci i zmartwychwstaniu, o cudach, jakie Jego miłość uczyniła w naszym życiu.

Zatem i my wyruszamy na nowo, oświeceni spotkaniem ze Zmartwychwstałym i ożywieni Jego Duchem. Wyruszamy z płonącymi sercami, otwartymi oczami, stopami w drodze, aby rozpalać inne serca Słowem Bożym, otwierać inne oczy na Jezusa w Eucharystii i zapraszać wszystkich do kroczenia razem drogą pokoju i zbawienia, które Bóg w Chrystusie dał ludzkości.

Święta Maryjo, Matko drogi, Matko uczniów-misjonarzy Chrystusa i Królowo misji, módl się za nami!

Rzym, u św. Jana na Lateranie, 6 stycznia 2023 r., w uroczystość Objawienia Pańskiego

Franciszek