Raj spowity w ciemności

Krok za krokiem, w ciemnościach panujących w korytarzach katakumb, aż do grobów męczenników, przy słabym świetle pochodni i gasnących promieni słońca, które wpadały przez wąskie okienka. Taki obraz przedstawiał się oczom św. Hieronima, kiedy za młodu, razem ze swoimi przyjaciółmi, o zmierzchu IV w., w niedzielę, zagłębiał się w podziemia chrześcijańskiego Rzymu. Jest to również sceneria różnych średniowiecznych misteriów, dla których świat katakumb był sceną wypełnioną przez mrok i śmierć, prześladowania i krew. Ten obraz utrwalił się również w zbiorowej wyobraźni czasów nowożytnych, kiedy w XIX-wiecznych powieściach i XX-wiecznych filmach ucieczki i sceny przemocy były umieszczane w ciemnościach katakumbowych labiryntów. Lecz w okresie wczesnochrześcijańskim te ...